rola żelaza
-synteza hemu rbc 80-90%
-synteza niektórych innych białek
przemiana Fe po spożyciu
-wegetarianie
przyswajanie < 5 %
wegetarianie Fe3+ (kako, owoce suszone, płatki zbóż) -> redukcja w dwunastnicy do Fe2+ i wchłanianie -> przekazanie do komórek -> do krwi
po ponownym utlenieniu i związaniu z transferryną Fe3+ do komórek z receptorami dla tego białka
postać Fe z mięsa
Fe2+
żelazo hemowe
gdzie magazynowana jest reszta Fe nie użyta do syntezy hemu?
*w postaci ferrytyny w erytroblastach tzw syderoblastach
*w hepatocytach, makrofagach i enterocytach w postaci ferrytyny i hemosyderyny
jaki peptyd powoduje hamowanie przezbłonowego trasportu Fe? co nasila jego syntezę?
hepcydyna
nadmiar Fe w organizmie
przyczyny niedoboru Fe
- zwiększona utrata
- zwiększone zapotrzebowanie
- upośledzone wchłanianie
- niewystarczająca podaż w diecie
zapotrzebowanie na Fe - kobiety niemiesięczkujące i mężczyźni
ok 1mg/dobę
zapotrzebowanie na Fe - kobiety miesiączkujące
ok 1,5-2,5 mg / dobę
zapotrzebowanie na Fe - ciąża, karmienie piersią
ok 3-4 mg/ dobę
okresy zwiększonego zapotrzebowania na Fe - fizjo
*okres niemowlęcy
*szybkiego wzrostu - dojrzewanie
*II i III trymestr ciąży
*okres karmienia
najczęstsze przyczyny upośledzonego wchłaniania Fe
-stan po gastrektomii
-zespolenie omijające żołądek
najczęstsze objawy anemii z nied Fe
-zaburzenia pamięci
-drażliwość / senność
-ból i pieczenie języka, suchość jamy ustnej, wygładzenie powierzchni języka, zanikowe zapalenie bł ślu języka
-zespół niespokojnych nóg
-suchość skóry, bolesne pękanie kącików ust
-wypadanie i matowienie włosów, rozlane łysienie
-skłonność do infekcji
rozpoznanie anemii z nied Fe
-Hb < normy + char mikrocytowy, hipochromiczny
nieproporcjonalnie duże obniżenie Hb w stos do rbc
-obniżenie ferrytyny
-obniżenie Fe + podwyższone TIBC
-zwiększone stężenie transferryny (transport)
-zwiększenie RDW
najwcześniejszy, najbardziej czuły i specyficzny wskaźnik izolowanego niedoboru Fe
ferrytyna
różnicowanie anemii z niedoboru Fe z anemią chorób przewlekłych
-TIBC - prawidł/obniżone
-ferrytyna prawidł/ podwyższona (rośnie w stanach zapalnych i neo)
-sTfR (rec dla transferryny) prawidł
współistnienie anemii z nied Fe z anemią chorób przewlekłych
*sTfR - podwyższenie wskazuje na niedobór Fe mimo prawidł / podwyższonej ferrytyny
ustalenie przyczyny niedoboru Fe
-krew utajona w kale
-gdy wątpliwości zwł. obciążenie rakiem, kobiety niemiesiączkujące, mężczyźni - kolonoskopia
leczenie p.o. Fe
*150-200 mg Fe 2+ w 2-3 dawkach
*na czczo/ 2 h po ostatnim posiłku
*kawa, herbata, mleko utrudnia przyswajanie
*kwas askorbinowy poprawia wchłanianie ale może nasilić objawy dyspeptyczne i inne
*w razie DN 100 mg/ dobę / zastąpić glukonianem / z posiłkiem / Fe 3+ - można z posiłkiem
wzrost RET, Hb, ferrytyny po leczenie p.o. Fe
-RET - max po 7-10 dniach przełom retikulocytowy
-Hb o 2-4 g/dl po 3-4 tygodniach
-ferrytyna > 30-40 po 3-6 m-cach
postępowanie przy braku odpowiedzi na leczenie w anemii z nied Fe
-upewnić się czy nie ma zaburzeń wchłaniania - H.pylorii, celiakia
prewencja niedoboru Fe u dziewcząt i kobiet miesiączkujących, dawców krwi
p.o. 35-60 mg Fe 2+/ dobę
leczenie parenteralne Fe
-zaburzenia wchłaniania
-zła tolerancja p.o.
-szybka utrata krwi
-głęboka objawowa anemia
kontrola leczenia Fe
- przez pierwsze 3 m-ce raz w miesiącu - morfologia, Fe, TIBC, ferrytyna - > po wyrównaniu Hb kontrola co 3 m-ce przez pierwszy rok
BRAK POPRAWY - > HEMATOLOG